‘Ik ben ook bezig met een boek.’ Waarom willen mensen dat zo graag, dat schrijven?

Iedereen die zich een beetje met het boekenvak bezighoudt heeft het al jaren in het hoofd, dat cijfer van de CPNB. Dat een miljoen Nederlanders bezig is met een boek. Het zullen er intussen wel meer zijn, alleen al vanwege het feit dat zo ongeveer iedereen die ik via mijn werk tegenkom, bezig is met een boek. ‘Het zit nog in mijn hoofd,’ zegt men ook wel eens. Maar bezig met het schrijverschap is men, en hoe.

Het eigen verhaal

Waarom willen mensen graag schrijver worden? Is het de status? Het geld, de roem? Omdat men graag op een groot schrijver wil lijken? Iets wil toevoegen aan de wereldliteratuur? Hm… met dat laatste wordt de dalende lijn al ingezet. Nee, dat hoeft niet. Wel wil men het eigen verhaal vertellen. En werd dat in de jaren 90 nog weggezet als navelstaarderij, tegenwoordig heeft iedereen het overal alleen maar over zichzelf. Iedereen is wereldberoemd op internet en dat gaat niet om geld, noch om roem, nog om status (met status hebben we niet meer zoveel), maar vanwege iets anders.

Bij gebrek aan een moreel kompas

En daar wil ik niet al te laatdunkend over doen, integendeel. Denk alleen al aan die uren, dagen, maanden, dat iemand met zijn ‘boek’ bezig is. Als het serieus is, dan wordt er hard gewerkt, in eenzaamheid. De schrijver in spé is met zichzelf bezig en is iets aan het componeren. Helemaal alleen, zich baserend op meestal het eigen leven. Of op de vraag waar dat leven over gaat, en waar hij of zij zelf staat. Bij gebrek aan levensvoorschriften, een moreel kompas en zingeving vanuit een gewaardeerd, gerespecteerd en wellicht verafgood instituut, is men zelf op zoek naar goed en slecht, juist en niet juist, naar de zin van het leven en in het bijzonder dat van zichzelf.

Eenzame exercitie

Dat is geen navelstaarderij meer, dat is een amechtig zoeken naar zin en betekenis. Gelukkig voelt het schrijven op zichzelf als betekenis- en zingevend, dus daar vinden we al iets van een verklaring. Tegelijkertijd is het een eenzame excercitie omdat het niet – zoals in literaire kringen wel kon en kan gebeuren – een vorm van samenwerking is. Nee, het is vaak een zinvolle terugtrekking om uiteindelijk toch een beetje zinloos bezig te zijn. Daar is niets op tegen, bovendien houdt het je van de straat. Maar ergens is het een treurig teken des tijds.

Innerlijke werelden

Tegelijkertijd weet ik als geen ander hoe het schrijven je in ieder geval de tijdelijke illusie van plaatsbepaling kan geven, en dat het je soms ook innerlijke werelden laat zien die je niet voor mogelijk hield. Daar kan ik wel een paar boeken over volschrijven. Maar wie leest ze, als iedereen met zijn eigen boek bezig is?

Gelukkig hebben we de Schrijfwijzer van Jan Renkema!

Hoef je geen boek te schrijven, maar wil je wel een weekje van die zinnige zinloosheid genieten en ook nog echt serieus uitvinden waar je staat en wat je levensrichting is? Dan ben je welkom in een MA-traject