Coaching is toekomstgericht. Wat is dat eigenlijk?
Niet alleen coaching is toekomstgericht, dat is goede psychotherapie ook: denk aan de term living further, een gevleugeld begrip in de literatuur. Als iemand hulp nodig heeft, dan is dat toekomstgericht. Er moet een probleem worden opgelost, iets worden onderzocht, genezen of juist ontwikkeld worden. Met het oog op de toekomst. Geen wonder dat men zegt dat mensen die lijden aan PTTS ‘met de rug naar de toekomst staan’. Zij hebben geen zicht op de toekomst, worden steeds teruggetrokken naar hun herinneringen aan soms de meest vreselijke gebeurtenissen.
‘Succes is een keuze’
Dit even om een uiterste te noemen als inleiding naar de vraag wat ’toekomstgericht’ eigenlijk is. Er zijn allerlei trucs en coachingsinstrumenten die je de toekomst insturen en je het idee geven dat die, jawel, daar zijn we, maakbaar is. Succes is een keuze, dat soort uitspraken hoor je dan. Kwestie van doen, kwestie van plannen, kwestie van aanpakken. Het grappige is dat mensen vaak precies weten wat er gedaan moet worden (daarvoor hoef je ook niet naar een coach want internet staat er bol van: hoe je gelukkig, blij en altijd rijk kunt worden), maar dat ze het niet doen. En als ze het wel doen, dan heeft het niet het gewenste resultaat. Snik.
De werkelijkheid is niet in te perken
Hoe komt dat toch? We zijn toch intelligente, rationele wezens? Het komt onder andere door wat de filosoof Charles Taylor het ‘reductionisme’ noemt. De werkelijkheid wordt mentaal ingeperkt tot iets waar je invloed op kunt hebben, en daar geloof je dan ook in. Maar de werkelijkheid is niet in te perken, verandert bovendien continu. Dus als je denkt dat je businessplan aan geïnteresseerden kunt voorleggen, zijn ze al van gedachten veranderd. Of als je dat heerlijke hapje voor je partner wilt gaan maken en je je voorbereidt op een paar uur in de keuken staan, en hij of zij heeft gewoon een onweerstaanbare zin in kroketten gehad en er onderweg naar huis drie verorberd.
Bedenk zelf maar een recent voorbeeld…
Halt houden in het hier & nu schiet niet op
Goed, dat de toekomst niet te voorspellen is, weet iedereen, ook de toekomstvoorspellers zelf. (Verhaaltjes vertellen mag altijd, en daar geld mee verdienen ook.) Maar waarom maken we het ons toch zo moeilijk om altijd maar zo ’toekomstgericht’ te zijn? Niet dat we halt moeten houden in het ‘hier & nu’ want dat schiet ook niet op. Wel dat ons geheugen, ons verleden en dat van anderen zoveel met ons kunnen doen. Onderzoek wijst ook uit – jawel – dat mensen kalm worden als ze hun leven overdenken, of dat nu dramatisch is geweest of niet. En ook maar het minste van dat hier & nu begrijpen kan alleen als je iets van het verleden weet…
Ten volle in het verleden duiken
Het leven gaat door, en je wilt toch wat in de hand hebben, iets plannen, iets voor elkaar krijgen. Daar heb je een zuivere geest voor nodig en aangezien ook die constant in verandering is, en dat verleden herkauwt en herinterpreteert, is het zinvol om er eens ten volle in de duiken. Of tenminste voor dat deel waar het je nu, met die plannen, om gaat. Je vergroot er je spectrum, je inzicht, je zelfkennis en dus je mogelijkheden mee. En je lost er een hoop spanningen mee op. Niet doordat je ‘het verleden achter je laat’. Nee, doordat je er aandacht aan besteedt.
Daarom is de tweede fase in het MA-traject zo belangrijk. Dan is er alle zorg voor je verhaal, voor wat geweest is en waar de dingen vandaan zijn gekomen. En daar geef je zelf woorden aan, en dus betekenis, en dus een fundament om verder mee te kunnen.
