Betrokkenheid en Burnout en hoe gebrek aan de een de ander veroorzaakt
Een op de zeven volwassen Nederlanders heeft last van burnoutverschijnselen, dus dat is nogal wat. Hoe kan het dat zoveel mensen in een situatie van extreme vermoeidheid terechtkomen? Daar wordt natuurlijk allerhande onderzoek naar gedaan, maar wat ik vooral letterlijk lees in de vele emailtrajecten van cliënten is dat de betrokkenheid bij wat ze doen op een gegeven moment verdwenen is. Of dat die er überhaupt altijd al te weinig is geweest.
Nuttig, mooi en zinvol
Van hard werken krijg je geen burnout, dat is zeker. Mensen genoeg die tien of meer uur per dag werken en zich daar prima bij voelen. Maar als je vraagt waarom ze dat werk doen, dan blijkt dat ze er zelf voor gekozen hebben, dat ze zich er echt voor interesseren, dat ze weten waarom ze het doen. En dat is niet alleen voor het geld, maar omdat ze het nuttig, mooi, zinvol vinden. Omdat ze erbij betrokken zijn, met hart en ziel, om het maar zo te zeggen.
Uiterst individuele kwesties
Hoe die betrokkenheid eruit ziet is natuurlijk een uiterst individuele kwestie. Ieder verhaal is anders, iedere motivatie en toewijding is anders. En komt ook weer ergens anders vandaan. Je kunt met liefde het bedrijf van je vader voortzetten, maar kunt ook met volle energie iets nieuws neerzetten waarvan jij denkt dat het belangrijk is. En zo kun je evenzogoed bij een bedrijf werken waar je hart naar uitgaat, of onderzoek doen naar iets waarin je je met plezier kunt vastbijten.
Het verband tussen wat je doet en jezelf missen
Dus dat gemis aan betrokkenheid is ook een individueel verhaal, althans de oorzaken en aanleidingen daartoe. Maar het feit dat mensen op een gegeven moment het verband tussen wat ze doen en zichzelf niet meer zien en voelen, daar gaat het mis. Dat is eigenlijk een soort ontmenselijking van jezelf. En dat gaat ook op voor mensen die wel leuk werk doen, maar van zichzelf vinden dat er alleen maar nog meer van moeten doen omdat de buitenwereld dan zegt: joh, wat heb jij veel energie! Jij kunt ook alles!
De abstracte buitenwereld
Die buitenwereld, die wil toch wat. Terwijl die feitelijk helemaal niet bestaat. Dat is ook een dingetje, want een mens wil waardering en bevestiging voor wat hij doet. En als je dat niet krijgt omdat je je op een abstracte buitenwereld richt, dan is er een grote, pijnlijke leegte.
Tot slot de angst. Die heeft duizend gezichten. Vervaarlijke gezichten die gaan over afkeuring, gemis, gebrek aan geld, verlies aan aanzien, eenzaamheid, mislukking. Enorme angsten die je iedere dag weer leegtrekken en die je aanjagen om toch gewoon door te blijven gaan.
Er is niet zoiets als gewoon doorgaan. Je doet het ergens voor, of je doet het niet. Want dan… komt er wel weer iets anders.
Kortom, als je ertegenaan zit, tegen die burnout, vraag je dan het volgende af:
- in hoeverre voel ik me echt betrokken bij wat ik doe, gaat het ook – een beetje – over mij?
- tegenover wie moet ik me werkelijk verantwoorden als het gaat om het werk wat ik doe?
- waar ben ik precies (allemaal) bang voor?
- als ik dan toch doorga, waarom doe ik dat dan precies?
Even de diepte in, liefst met de pen in de hand, uiteraard!
