Hoe oud moet je zijn om ‘mindful’ en in ‘het hier en nu’ te leven?

Een vrolijke vrouw van 31 (bij uitzondering eens niet in een MA-traject, maar gewoon aan tafel) vertelt me haar dromen. Ze heeft allerlei plannen en ideeën voor de toekomst, haar hoofd slaat er af en toe van op hol. Maar ze geniet ervan, terwijl ze het intussen op haar huidige werk prima doet. Haar vrienden en vriendinnen zeggen steeds maar dat ze mindful moet zijn en in het hier & nu moet leven. En ‘zen’ is natuurlijk het leuke woordje dat met een bepaalde smile erbij laat zien dat je er misschien wel een beetje mee spot, maar toch dondersgoed weet dat je het moet zijn. Zen dus.

Niet veel anders dan het vroegere ‘druk-druk-druk’

Nu hoeft niet iedereen precies op de hoogte te zijn van wat er in de oosterse filosofieën bedoeld wordt met ‘hier & nu’ en ‘zen’, maar duidelijk wordt wel dat het intussen termen zijn die dezelfde spanningen opleveren als het vroegere ‘druk-druk-druk’. Alles zogenaamd met een knipoog, maar intussen duwt iedereen zichzelf, dan wel de ander, voort in de richting van een hele grote muur waarop in zwarte olieletters STOP staat geschreven.
En dan is het te laat.

We gingen toch al cocoonen?

Hoe kan dat nou? We gingen toch met z’n allen een tandje terug, onthaasten, ademen en o ja: cocoonen? Feit is dat het allemaal niet gelukt is, en dat het met de mindfulness en hier & nu – cultus ook niet gaat gebeuren. Hoezeer sommige mensen er ook baat bij hebben. En dan heb ik het in het bijzonder over bepaalde vormen van psychotherapie die met de integratie van aandacht en acceptatie het leven van veel mensen een stuk draaglijker kan maken.

Mindfulness zet je hersens even stil. Denk je

Aan die al of niet begrepen oosterse filosofieën zal het niet liggen. Wel aan de vergissing dat ‘praktisch’ in het oosten – even algemeen gesteld – iets anders betekent dan ‘praktisch’ hier. Het resultaat van yoga wordt hier bijvoorbeeld gewaardeerd omdat het je rustig maakt, je spieren soepel en sterk maakt en je geest tot rust brengt. Mindfulness is handig omdat het je hersens even stil kan zetten, denk je. Allemaal heel fijn want dan kun je weer beter werken, leuker tegen anderen zijn en je gewoon lekkerder voelen. Alles gericht op je eigen functioneren en welzijn. Als gevolg van betrekkelijk makkelijke oefeningen en houdingen. Eenvoudig, praktisch zonder ingewikkelde theorieën en diepte-analyses.

Verbinding in plaats van religie

Maar. Die praktijk van trainingen en oefeningen zoals die in het oosten is ontwikkeld was helemaal niet gericht op het individuele geluk en welzijn. Nee, die ging over iets heel anders: iets waar wij liever niet al te veel mee te maken hebben want kerk en eng en oorlogen en kindermisbruik en andere kort-door-de-bochters. Per slot van rekening associëren wij daar religie mee. Vandaar dat we daar liever niet aan doen en het maar over ‘verbinding’ hebben en in het ergste geval over gidsen, engelen en het universum. Zo lang het maar niets met God te maken heeft is het wel in orde.

Openbaring van ongekende vrijheid

Maar juist het religieuze waar ook onze westerse God de hoofdrol in speelt is datgene waardoor we werkelijk de slopende dagelijkse, materiële en benauwende werkelijkheid in een ander licht kunnen zien. Je hoeft er niet bovenuit te stijgen, maar een dieper begrip vanuit een andere ervaring kan ervoor zorgen dat je de dingen niet alleen vanuit je eigen – op resultaat gerichte – bestaan ervaart. En dat kan een ongekende vrijheid openbaren.

Hoe dan ook, met al dit geteut heb ik onze vrolijke vrouw niet lastiggevallen. Wel met de overweging dat alle eisen die ze aan zichzelf stelt om een perfecte vrouw te worden haar alleen maar zullen beperken.

‘Ja, het voelt als een gevangenis,’ zei ze, ‘Ik wil juist dromen en onderzoeken!’

En dat juist het zichzelf op een creatieve, eigen manier ontwikkelen zal haar vrijheid en vooruitgang brengen. Ze is 31 en wil verder komen in haar leven. In het hier & nu leven kan altijd nog. Ook al is dat decennia later.

Volgende week praten we verder.