Waarom een MA-Instituut?

  1. er is nog niet een instituut dat zich hoofdzakelijk bezighoudt met online hulpverlening
  2. online hulpverlening vraagt om andere theorieën, inzichten en methodieken
  3. in Mindful Analysis komen die deels voort uit filosofische en culturele bronnen
  4. het MA-Instituut wil mensen toegang tot en toepassing van deze bronnen bieden
  5. het MA-Instituut staat voor een mentaliteitsverandering, voor hulpverleners, maar ook voor mensen met andere bezigheden en beroepen.

Kijk hier voor de trainingen en opleidngen

1. Ten eerste

Er is nog geen instituut dat zich hoofdzakelijk bezighoudt met online hulpverlening. Over het algemeen zijn het aanbieders of onderzoekers die tools of programma’s onderbrengen bij bestaande zorgverleners. De focus ligt dan veelal op de technologie, de door het ministerie van VWS beoogde bezuinigingen en bijvoorbeeld het bereiken van mensen die anders geen hulp zoeken. Nadruk ligt ook op het inzetten van evidence-based methodieken en protocollen opdat men kan voldoen aan de eisen die zorgverzekeraars stellen. De meest gebruikte behandelvorm is cognitieve gedragstherapie omdat deze het meest eenvoudig is te onderzoeken volgens de in de psychologie gangbare merites.

MA is ontwikkeld vanuit het feit dat communicatie tussen mensen volkomen verandert als deze via internet verloopt. Informatieverwerking, perceptie, geheugen, waarneming en bijvoorbeeld de ervaring van emoties zijn allemaal anders wanneer men achter een scherm zit, dan wanneer men tegenover elkaar zit. Daarbij verloopt de communicatie via internet veelal schriftelijk, dat al voor een wereld van verschil zorgt. Dit heeft consequenties voor het werk van de hulpverlener, ongeacht of het om coaching, therapie of een andere vorm gaat.

favicon
favicon

2. Ten tweede

Dit vraagt om een andere invalshoek. Huidige theorieën en inzichten gebaseerd op de gesprekspraktijk voldoen niet via het scherm, daar moet iets anders voor in de plaats komen. De hulpverlener is afwezig, de cliënt zit alleen achter zijn scherm. Afgezien van, of mede dankzij, de meditatieve aspecten hiervan (zwijgen, rustig ademen) is er direct ruimte om tot existentiële vragen te komen. Wie ben ik, wat doe ik hier, waarvoor kies ik en waarom?

In grote lijnen: de context van de cliënt wordt niet ingeperkt door de aanwezigheid, omgeving en/of diagnose van de hulpverlener. 

De vragen en onderwerpen (zichzelf, de eigen ervaring en beleving, het eigen verhaal) waarvoor de cliënt zich als vanzelf gesteld ziet zijn de onderwerpen waar de filosofie zich met name sinds Socrates mee bezighoudt. Het zijn ook de onderwerpen van de moderne, volwassen mens als gevolg van het wegvallen van oude kaders en het idee alles zelf te moeten doen. Het individualisme heeft tot gevolg dat mensen het idee hebben zelf volledig verantwoordelijk te zijn voor hun eigen leven en geluk. Dit kan leiden tot angsten, onzekerheid en depressie want als het niet lukt, dan is het de eigen schuld. Hier spelen vragen naar zingeving en betekenis een rol en vraagt het individuele verhaal van de cliënt om aandacht.

Alternatief voor de maakbaarheidsgedachte

Mensen gaan op zoek naar wegen om tot een beter welbevinden te komen, veelal gericht op de toekomst, op de dagelijkse praktijk, er nog steeds vanuit gaande dat het toch moet lukken. Tegelijkertijd zijn er de ‘spiritueel zoekenden’, de opvolgers van de New Age-beweging die in allerhande stromingen, praktijken en ideeën hun heil zoeken. En ook dat doet een ieder op zijn eigen manier: persoonlijke combinaties van elementen uit diverse religies worden samengesteld als een zogeheten ‘bricolage’ en iedereen heeft een eigen geloof. Waarover geen discussie mogelijk is, want het zijn persoonlijke keuzes. Weer staat men er alleen voor, weliswaar midden in het enorme aanbod aan goeroes, systemen, stappenplannen en retraîtes.

Iedereen is een coach, iedereen zijn eigen goeroe

Vanuit het werkende leven hebben we al decennia te maken met ‘coaching’ dat zich op allerlei manieren heeft ontwikkeld. Van praktische loopbaancoaching tot op Amerikaanse leest geschoeide managementcoaching tot coaching op ieder denkbaar gebied (kindercoaching) en in iedere denkbare vorm (wandelcoaching). Ondanks vele pogingen tot een definitie en een beroepscode te komen, is het woord coaching tot een containerbegrip verworden. De grijsgedraaide zin ‘iedereen kan zich coach noemen’ toont niet alleen de behoefte en de ambitie om elkaar te willen helpen, maar ook het feit dat niemand eigenlijk weet hoe.

Zo probeert iedereen zelf het wiel opnieuw uit te vinden, iedereen is zijn eigen goeroe. Dit is ook al tijden een reactie op de tradities die eeuwenlang de dienst uitmaakten, zij lijken niet meer te voldoen. Althans, niet in de vorm waarin zij zich ontwikkeld hebben. Tekenend voor de behoefte van de hedendaagse goeroes, coaches en anderen is dat zij zich wenden tot de bronnen van de grote tradities en daaruit – als uit een grabbelton – uitspraken citeren. Vaak uit het verband gerukt, maar dat wil in veel gevallen niet zeggen dat de wijsheid ervan verloren gaat. Wel dat de indruk ontstaat dat die bronnen slechts gebruiksvoorwerpen zijn.

3. Tijdloosheid van bronnen

Opmerkelijk in deze ontwikkelingen is dat de psychotherapie zonder het zo te noemen de laatste jaren grondprincipes van het Boeddhisme omarmt door mindfulness in psychotherapeutische behandelingen op te nemen. Mindfulness is meditatie ontdaan van rituelen en kent zijn ontstaan in een behandeling van mensen met chronische pijn waarbij zij van meditatietechnieken gebruikt maakten. Intussen is de term mindfulness ook een containerbegrip geworden, maar dat neemt niet weg dat het in principe regelrecht afkomstig is uit de Boeddhistische leer. In de beschrijving van mindfulness wordt ook teruggegrepen op letterlijke teksten uit het Pali en het Sanskriet.

Terug naar de cliënt in een Mindful Analysis-traject, degene die in alle rust en stilte over zichzelf aan het schrijven is en zich mede daardoor onwillekeurig met diepgaander vragen bezighoudt. Die vragen om een andere aanpak dan een concreet stappenplan om snel succesvol en gelukkig te worden.
De vragen die de MA stelt moeten van eenzelfde diepgang zijn, toegesneden op de specifieke belevingswereld en context van de cliënt. En daar de MA niet weet uit welk een ‘bricolage’ het zingevingssysteem van de cliënt bestaat, baseert deze zich, waar nodig, op algemene, historische en immer waardevolle bronnen der wijsheid. Uiteraard ook in samenhang met inzichten en kennis uit de psychologie en sociologie want we leven nu: in een volstrekt andere context. En de mens heeft zich ook ontwikkeld, zowel fysiek als geestelijk.*

In Mindul Analysis proberen we ons te beroepen op universele waarden en wijsheden. In die zin hebben we een ethische en esthetische grondhouding. Het individu dat in de problemen zit, kan zich wenden tot deze bronnen en er bij het oplossen niet alleen ‘gebruik’ van maken, maar ze ook tot persoonlijke waarden en gedragingen internaliseren. Je zou hier in sommige gevallen kunnen spreken van een transformatie waarin tijd en ruimte even geen rol meer spelen, maar men samenvalt met die wijsheden. Maar daartoe moet men wel kennis kunnen nemen van deze bronnen.

Om welke bronnen gaat het hier dan zoal? Dan hebben we het over oosterse en westerse filosofieën, levensbeschouwelijke tradities, psychologische inzichten en taalfilosofie. Om slechts enkele namen te noemen: Socrates, Augustinus, Marcellus Aurelius, Montaigne en meer in de moderne tijd: Nietzsche, Freud, Jung, de Franse Structuralisten en dan met name Lacan, Ricoeur, Foucault en Charles Taylor.

favicon
favicon

4. Het MA-Instituut voorziet in de behoefte aan bronnen van wijsheid

De vragen en kwesties waar de volwassen westerse mens mee te maken heeft zijn vaak gecompliceerd. Ze bevinden zich op alle vlakken van het bestaan, van relatieproblematiek tot loopbaanissues, van zingeving tot onverklaarbare psychische klachten. En vaak hangt alles ook met alles samen. Coaching, therapie en andere vormen van begeleiding richten zich veelal op gedragsverandering, het oplossen van problemen en het wegnemen van spanningen en klachten. In het MA- instituut richten we ons op het ontwikkelen van bepaalde basisprincipes en het leggen van een fundament om krachtiger en liefdevoller in het leven te kunnen staan. En om zelf in te grijpen en tot actie over te gaan bij gecompliceerde problematiek, zowel bij zichzelf als bij anderen. Dit kan alleen als er een diep zelfbegrip is ontwikkeld en men zelf weet waar men staat.

Internet

We gaan niet voorbij aan het gegeven dat we in het internettijdperk leven en dat we veel van onze handelingen en acties via de computer verrichten. Er is dus ook sprake van gedrag via internet c.q. computergedrag. Dat is niet uitgemond, zoals decennia geleden gevreesd, tot een soort dubbelleven van een ieder in de vorm van een avatar, maar heeft onze perceptie van de werkelijkheid wel veranderd. Alleen al door het eindeloos beschikbaar zijn van kennis, waarmee de aloude filosofische vraag ’wat is kennis’ weer op een geheel andere manier wordt benaderd. Maar ook de vraag: wie ben ik?

Het individu is de kluts kwijt

De angst voor dat dubbelleven is in zekere zin gerechtvaardigd aangezien mensen zich op bijvoorbeeld facebook anders kunnen voordoen dan ze zijn. Om nog maar te zwijgen van de vele anonieme stemmen die het internet bevolken en de ’werkelijkheid’ rijkelijk becommentariëren. 

Een veelgehoorde opmerking in sociologische en psychologische literatuur is dat het bestaan als gevolg van internet te gefragmenteerd is geworden. Overal is afleiding, iedereen heeft overal een mening over en als zoekende word je heen en weer geslingerd van de ene zogenaamde wijsheid naar de andere oplossing voor allerhande problemen. Commercie en internet strijden hierbij om de eer, maar het individu is de kluts kwijt. Waar moet hij zich toe wenden, hoe kan hij weten wat het beste is om te doen? In onze geschiedenis liggen schatten aan wijsheid, die gelukkig in moderne talen vertaald en uitgegeven worden. En ook op internet is zo langzamerhand alles wel te vinden.

Maar vinden en lezen is niet alles. Het lezen van een ’tegeltjeswijsheid’ zal je leven niet veranderen, noch een leidraad zijn in complexe situaties. Langer stilstaan bij bepaalde teksten en daarover discussiëren en reflecteren wel. Kennis van de ontstaansgeschiedenis en exegese brengen je dichter tot een tekst, en de tekst dichter tot jou. We doen dit niet als theologen en andere (literatuur)wetenschappers, maar laten hun werk wel de weg wijzen tot meer begrip en persoonlijke diepgang. De bronnen die we bestuderen zijn dezelfde als die, die aan de basis van de MA-methodiek liggen. Algemene, universele wijsheden zoals deze in onze en andere culturen als leidraad voor het leven werden en nog worden beschouwd.

5. Mentaliteitsverandering

De mentaliteitsverandering die het MA-Instituut voorstaat is die van de calculerende, opportunistische houding die mensen innemen, ook op het gebied van geestelijk welbevingen, te veranderen in een bewustzijn van de eigen en elkaars context, achtergrond en referentiekaders. Er is aandacht voor verbintenissen, voor de horizon van de cultuur, en er wordt afgezien van de eis om alleen datgene als ’waarheid’ te erkennen dat ’wetenschappelijk bewezen’ is. Nog anders gesteld: er wordt afstand gedaan van het reductionistisch denken dat juist door de wetenschapsbeoefening (op het gebied van geestelijk welzijn) wordt versterkt.

Wat leer je bij het MA-Instituut? Lees meer over de methodiek en de grondhouding.

*De verbluffende resultaten van meer dan tien jaar MA-trajecten waren de aanleiding tot de nieuwe opleiding Coaching en e-coaching volgens Mindful Analysis (MA-II). Hierin leer je hoe je bevindingen uit het online werken kunt toepassen in face to face coaching en (psycho)therapie. Denk hierbij aan meditatieve elementen, de grondhouding van de MA en training in geconcentreerde aandacht op de aanwezigheid van de ander. Uiteraard komen hierin ook de relevante thema’s uit psychologie en filosofie aan de orde.

favicon
Contact

Nieuwsgierig naar Mindful Analysis? Stuur een mailtje voor meer informatie. Dan kijken we samen wat jij nodig hebt.