Stop met werken aan jezelf!

‘Stop met werken aan jezelf!’ Ik kom het zinnetje steeds vaker tegen, zelfs als titel van een boek zag ik laatst. Dat is goed nieuws want je kunt nu eenmaal niet eindeloos aan jezelf klussen. En de manier waarop (adviezen en verkooppraatjes over hoe je een ander mens kunt worden) is meestal niet bedoeld om jou beter te maken, maar om een of andere portemonnee te vullen. Toch blijven ze over elkaar heen buitelen, de boeken, filmpjes, blogs en spullen om aan jezelf te werken. Overigens wordt niet alleen andermans portemonnee ermee gevuld, ook andermans ego krijgt een boost. Want als je zo knap, slim en vooral goed bent om een ander te kunnen vertellen hoe hij of zij moet leven, dan ben je wel wat. Een soort god, zo lijken sommigen zichzelf te wanen. De fuik van andermans ijdelheid.

De fuik van de zelfbenoemde goeroes

Niks op tegen en het proberen waard, daar niet van. Maar het wordt wel steeds ingewikkelder om uit te vinden wat dat werken aan jezelf inhoudt. Waar moet het toe leiden? Wie moet je worden? Wat moet je weten of kunnen? Hoe moet je er fysiek uitzien? Moet je rijk worden of is gewoon al gek genoeg? Identiteitsdenken was misschien bedoeld om hier helderheid over te krijgen, maar het tegendeel is waar. En de fuik van de zelfbenoemde goeroes loopt rustig vol…

‘Werken aan jezelf is een klus, een opdracht, een project’

Het leuke van het leven is dat je vanzelf wel iets wordt. Je moet misschien dan wel werken voor je geld, maar ook dat hoeft niet altijd. Je maakt dingen mee, je kiest hier of daar voor, je houdt van dit of dat of van hem of haar. En zo ontvouwt het verhaal van jouw leven zich vanzelf. Dat ‘werken aan jezelf’ suggereert dat het een klus is, een opdracht, een project. Je moet de boel in de gaten houden en hier en daar bijsturen en vooral erg je best doen om iemand te worden. En dat vliegt alle kanten op, steeds sneller met stress, burnout en depressies toe gevolg. Want je werkt om ergens aan te voldoen, maar het is volstrekt niet duidelijk wáár je aan moet voldoen.

In een mensenleven gaat er meer vanzelf dan je denkt.

Vandaar een zekere verademing bij een zinnetje als ‘stop met werken aan jezelf’. Tegelijkertijd ben je een levend wezen met een bewustzijn en ben je in staat met belangstelling naar jezelf en de wereld om je heen te kijken. En juist die belangstelling mondt uit in alle mooie werken van het leven. Niet alleen in kunst, muziek, literatuur, bouwkunst, maar ook in de inrichting van je dagelijks leven. Dat hoeft geen werken te zijn, dat is goed kijken en luisteren naar wat zich aandient en beseffen dat je geen ding bent om aan te sleutelen. Maar een mens. En in een mensenleven gaat er meer vanzelf dan je denkt.