‘Ik moet er gewoon doorheen’

Een vrij slachtofferachtige uitspraak, zouden de meesten van ons zo langzamerhand denken. Want waarom moet je ergens doorheen als je op iedere straathoek pijlsnel een oplossing kunt vinden in de vorm van coaching, mindfulness, meditatie of gewoon een pilletje van de dokter? Althans, daar lijkt het op als je al die aanbevelingen en succesverhalen leest.

Lijden is nergens voor nodig en als het oppopt, klikt je het gewoon weg.

Terwijl aan de wieg van onze cultuur, en dat is nog steeds een christelijke, het lijden centraal stond. Het lijden als weg naar wijsheid en ook solidariteit met het menselijk lijden in het algemeen. ‘Het zal wel ergens goed voor zijn’ – je kent ‘m wel, die verzuchting als alles, maar dan ook alles eens echt goed, en ook achter elkaar door, misgaat. Dat is natuurlijk ook de vraag: waar is dat goed voor?

Waar is echt lijden goed voor?

Nergens voor natuurlijk. Leed, strijd, verdriet en pijn, ze horen bij het leven en hebben soms zin omdat je iets van leert. Maar van echt lijden, zoals een kind verliezen, een ernstig verminkend ongeluk of gewoon al die dingen die we iedere dag op de buis zien, wordt niemand wijzer. Gelukkig zijn er wel schrijvers en kunstenaars die op een al of niet mooie wijze er de diepte voor ons over in willen gaan. Figuren zoals Victor Frankl, die ons heeft laten zien dat je zelf op de momenten van het ergste lijden geloof in het leven kunt houden en betekenis  voor de ander kan hebben. En hij was en is niet de enige. De mensheid beschikt in die zin over de prachtigste talenten.

Maar in het gewone leven, moet je dan door dingen heen?

Laat ik het zo stellen: die oplossingen die lijken te worden geboden, die bestaan helemaal niet. Wat wel bestaat is het onvermogen om nog echt door dingen ‘heen te gaan’ juist omdat die hapklare brokken al meer dan twintig jaar de illusie wekken te helpen. En nee, je hoofd leegmaken lost niets op. Sterker nog: je hoofd leegmaken kan helemaal niet. (En als dat wel zo is, dan was het al leeg…).

Je hoeft ook niet ergens ‘doorheen’ als je rouwt om je echtscheiding, het verlies van je baan of het (moeten) opgeven van andere dingen waar je om gaf. Je moet dan gewoon doen wat je te doen staat. En er het liefst ook een beetje op voorbereid zijn, want het is gewoon het leven, net als dat trouwen, dat feesten en dat contract tekenen dat je daarvoor deed. Er is geen verschil, het is je bestaan en dat van de ander waarin dingen gebeuren.

Het wordt pas echt gevaarlijk als er niets meer gebeurt.

Dan zou je je moeten afvragen: wat is er aan de hand waardoor er niets gebeurt? Alarm! Alles staat stil! Alle hens aan denk!

Als er niet gebeurt, dan zit je vast. Anders dan de rest van de wereld en alles wat zich daarop afspeelt, want dat is allemaal altijd in verandering.

Heb jij het gevoel dat je vastzit, of dat er juist veel te veel tegelijk gebeurt? In een MA-traject vind je het snel genoeg uit en zie je precies waar je echt zorgen om moet maken en wat misschien wel een beetje een illusie is…