Gaat het er in je hoofd af en toe iets te stevig aan toe?
Als je je eigen gedachten altijd volgt en gelooft dan kan dat nog wel eens nare gevolgen hebben. Het zijn verraderlijke dingen, die gedachten, voor zover je ze al dingen kunt noemen. Want hoe zien ze eruit, hoe klinken ze en betekenen ze altijd wat je denkt dat ze betekenen? Beetje ingewikkeld allemaal, maar blij ben ik wel met het mooie boek van Paul Verhaeghe, Intimiteit, met daarin zijn duidelijke bewijs dat ‘positief denken’ geen effect heeft. Het is namelijk zo’n dooddoener, als iemand dat tegen je zegt. En bovendien: was het maar zo gemakkelijk.
Worstelen met eigen gedachten
Nee, dat denken is niet zo makkelijk te beteugelen en hoe het werkt, dat weet niemand echt, de hersenmaffia ten spijt. In de geschriften die ik lees als Mindful Analyst is het eigenlijk altijd een onderwerp: de worsteling met eigen gedachten. Met het zelfbeeld, met de mening en dus het oordeel over eigen emoties, met de verwachtingen die mensen hebben waardoor de boog altijd gespannen staat. Om nog maar te zwijgen over wat mensen anderen in gedachten toewensen, want ook dat is niet gering. En evenzo ingewikkeld want over het algemeen zien ze die wensen niet graag uitkomen.
De illusie van inzicht in je gedachten
De boekenmarkt over hoe je je gedachten kunt sturen, los kunt laten, en wat al dies meer zij, is gigantisch. Waar het vaak niet over gaat is dat je verantwoordelijk bent voor je eigen gedachten. De meningen die hebt over anderen en over jezelf en de illusie dat je daar inzicht in hebt kan funest zijn. In het slechtste geval ga je roddelen, verraden, dingen doorvertellen, en vooral ook nog eens voor die ander denken. En wat jezelf betreft: je kunt jezelf volkomen lamslaan met een negatief zelfbeeld, of een leven lang gefrustreerd zijn omdat je niet voldoet aan je eigen hooggestemde verwachtingen.
Een iets relaxter leven
Dan maar liever niet meer denken? Helaas, dat gaat niet. De hele dag bezig zijn met wat je denkt en wat de gevolgen naar wel niet van kunnen zijn? Laat dat ook maar zitten. Geef alleen je gedachten niet zo’n goddelijk aanzien, geloof niet alles wat ze suggereren en wat ook wel een belangrijke is om iets relaxter te leven: je kunt nooit, maar dan ook nooit, van een ander weten wat hij of zij denkt. En ga maar eens na hoe vaak je denkt dat te weten, sterker nog: je je ernaar gedraagt. Wat dan weer wel zinvol is, is proberen te voelen wat een ander voelt. Empathie heet dat, je verplaatsen in de ander.
Daarin kun je je ook trainen, om te beginnen door een hele belangrijke gedachte: dat je niet alleen op de wereld bent.
